Pazar Gezmesi: Çengelköy

Çengelköy, İstanbul'un Üsküdar ilçesi sınırları içinde, Boğaziçi'nin Anadolu yakasında Vaniköy ile Beylerbeyi arasında bulunur ve Süper Baba'dan beri en sevdiğim semtlerden biri İstanbul'da. Nihat'ın kahvesi, İpek'in Eczanesi, Fiko'nun Arçelik bayii.. Unutan var mı tüm o mekanları, orada edilen sohbetleri.. 

Çengelköy, hep o boğaza nazır sahili ve naif havasıyla beni benden alan bir masal adeta. Böyle küçük semtler beni hep büyüler zaten; can ciğer komşular, esnafla 'Ahmet abi, senin ufaklığın okulu nasıl' muhabbeti yapmak, manavdan roka alırken rokanın faydalarını konuşmak, Tarihi Çınaraltı Çay Bahçesi'nde -ki Süper Baba'da Nihat'ın Kahvesi'ydi hatırlarsanız- sabah yürüyüşünden sonra Çengelköy simidiyle ince bellide demli bir çay içmek. Demli dedim, oysa çayı açık içerim.. Ama Çengelköy, deniz, simit, muhabbet.. Anca demli çay kaldırır bu huzuru.. 

Dallarının bir çoğu toprağa paralel uzanmış, yaklaşık 1000 yıllık Çınar ağacının gölgesindeki bu masalsı kahve, boğaz köprüsüne açılan bir pencere gibi. Köprü tamamen karşınızda ve 'demli' çayınız ince bellide ;)

Rivayete göre Çengelköy'ün Bizans dönemindeki adı "Sophianae" dir ve adının İmparator Justinien`in karısı Sophia için yaptırdığı saraydan geldiği söylenir. Osmanlı döneminde ise, gemi çapaları burada yapıldığı için buraya Çengelköy denildiği söyleniyor. Aslında ismiyle ilgili pek çok söylem var, bunlardan bazıları şöyle;

Kalkavanlı Murat Paşa savaş hazırlıklarında Çengelköy halkına savaşa gelmeleri için ikna etmek adına bu bölgeye gelir ve "Sen gel" der fakat kendisi peltek oldugundan söylemi "Çengel" olarak anlaşılır. Bu durumdan dolayı da bölgeye Çengelköy ismi verildiği zannedilmektedir. 

Sultan Mehmet'in (1451-1481) denizden çıkardığı çengelden dolayı da köye “Çengelköy” adını verdiği sanılıyor. 

Mehmet Raif Bey'in yazısına göre, 18. yy.da Çengelköy’ün ismi, köye yerleşerek cami yaptıran Çengeloğlu Tahir Paşa'nın adından ileri geliyor.

Çengelköy'ün isim hikaye ve rivayetlerinin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.

Fotoğraflar,

cengelkoycinaralti.com, vikipedi, uludağsozluk, cengelkoyde.com