21 Mart 2013 Perşembe

Pabucu Dama Atılmak da Neyin Nesi?


Ayakkabının her ayağa özel üretildiği dönemlerde, ayak ölçüsüne uygun olmadığı veya müşterinin tam olarak istediği gibi olmadığı zaman, sorununu ayakkabıyı yapan usta ile çözmeye çalışırmış müşteri. 

Çözemedi mi? O halde ustanın bağlı olduğu çarık ustaları loncasına* bildirirmiş şikayetini. Lonca müşterinin şikayetini dinler, eğer müşteri haklı bulunursa, lonca başkanı, ayakkabıyı alır ve yapan ustanın damına atarmış. Bu, müşterinin haklı olduğunu, yapan ustanın da işini kötü yaptığının ilanı olurmuş. 

Anadolu'da 1200'lü yıllarda başladığı söylenen Ahilik Felsefesine** göre, koşulsuz müşteri memnuniyetini ölçme ve değerlendirme böyle algılanıyordu. 

Lonca, aynı bölgede yaşayan esnaf ve zanaatkarların örgütlenerek kurduğu meslek organizasyonuna verilen isimdir.
** Ahilik, Ahi Evran tarafından Hacı Bektaş-ı Veli'nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanışma teşkilâtıdır. Aslen Horasan kökenli olup Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Anadolu’da yaşayan Türkmen halkın sanat, ticaret, ekonomi gibi çeşitli meslek alanlarında yetişmelerini sağlayan, onları hem ekonomik hem de ahlaki yönden yetiştiren, çalışma yaşamını iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. Kendi kural ve kurulları vardır. Günümüzün esnaf odalarına benzer bir işlevi olan Ahilik iyi ahlakın, doğruluğun, kardeşliğin, yardımseverliğin kısacası bütün güzel meziyetlerin birleştiği bir sosyo-ekonomik düzendir.
Fotoğraf: ara.ma

7 yorum:

OĞUZ ÇAKIR dedi ki...

Sunay AKIN'ın kitabında okuyup öğrenmiştim ben de bu hikayeyi. Bugün aslında yanlış kullnıyoruz anlamını.

minikkus dedi ki...

işte tam benlik bi yazı olmuş bu! böyle günlük hayatta ne oldugunu bilmeden kullandıgımız zibille kalıp var, nerden geldigini bilmek cok eglenceli geliyo bana:) çok güzel bi kalıbı açıklıga kavusturmussun Bilun kuzu;) akşam olsa da hemen anlatsam bunu Erman'a :))

Bilun ŞEN dedi ki...

* OĞUZ ÇAKIR,
Sunay Akın'ın bilmediği yok zaten, bayılıyorum zekasına, anlatım tarzına :)

Bilun ŞEN dedi ki...

** MİNİKKUŞ,
Minikkuşum anlattın mı Erman'a? Bayılıyorum ben de böyle hikayelere, deyimlerin atasözlerin gerçek anlamlarına :)

Cocukla Cocuk dedi ki...

Hiç bilmiyormuşuz anlamını. Dedem benim hikayedeki gibi bir ayakkabı ustasıymış, o yüzden daha çok ilgimi çekti

Adsız dedi ki...

HepHawJarve xaikalitag kaltythuddy [url=http://usillumaror.com]iziananatt[/url] Antastevate http://gussannghor.com Smulgelve

Adsız dedi ki...

Apρгeciatіon to my fathеr whо informeԁ mе οn
thе topiс of thiѕ blog, this ωeb
site is in fact amаzing.

Μy blog post; Burclar.ws Akrep Burcu